Het Klaphek is een buurtschap die bestaat uit 10 huizen en ca. 25 inwoners. Door gemeentelijke herindeling is deze buurtschap in 1989 overgegaan van Nieuwegein naar IJsselstein. Voor 1970 viel de buurtschap deels ander Vreeswijk en deels onder Jutphaas.

Voor 1285 stond de Hollandse IJssel bij Het Klaphek (dat toen nog Hoppenesse heette) in open verbinding met de Lek. De Hollandse graaf Floris de Vijfde kwam echter in 1285 met de (elect) bisschop Jan van Utrecht overeen, dat de graaf deze verbinding voor eigen rekening mocht afdammen tegen betaling van 4500 Hollandse ponden. Deze IJsseldam is als deel van de tegenwoordige Lekdijk nog steeds goed zichtbaar.

IJsseldam - 2009

Floris V wilde de dam voor een grotere getijdewerking in de IJssel waardoor overtollig water uit de polders beter zou kunnen worden geloosd. Tegelijk kon ook de afvoer van rivierwater via de Lek worden vergroot. Daardoor zou de waterstand op de Lek bij eb hoger moeten worden. Nadeel was wel, dat de afwatering onder natuurlijk verval op de Lek moeilijker zou worden.

IJsseldam - 2009

De IJsseldam heeft een licht gebogen vorm en sluit aan op de oorspronkelijk bestaande (maar toen wel veel lagere) Lekdijken ten oosten en westen van de toenmalige aftakking. De scherpe bochten in de huidige dijk maken zichtbaar dat de dam enigszins buiten de stroming van de Lek in de IJssel is aangelegd. Bij de afsluiting is in het snelstromende water gebruik gemaakt van veel rijswerk met palen, kleizoden en brokken steen. De uitvoering was handwerk, waarbij spaden en burries (draagbaren) werden gebruikt. De afwerking was met kleigrond uit de omgeving.

De Lek (l.) en de IJsseldam (r.) - 2009

Ter plaatse is goed het verschil te zien tussen de huidige hoogte van de Lekdijk en de hoogte van de IJsseldijken (Geindijk en Lage Dijk) uit de tijd voor de afdamming in 1285. De Lekdijk is in tegenstelling tot de IJsseldijken in de loop der eeuwen steeds verder opgehoogd. Over een periode van ongeveer 600 jaar gaat het om een verhoging van meer dan 5 meter. De bewoners van Het Klaphek en omgeving spreken dan ook niet van de Lekdijk of IJsseldam, maar van de Hoge Dijk.

Wielrenners die deelnemen aan de EnecoTour rijden van Het Klaphek naar de Lekbrug richting Vianen met op de achtergrond de IJsseldam - 2008

De afdamming werd indertijd doorgevoerd ondanks ernstige bezwaren van Utrecht en IJsselstein. De Utrechtse kapittelheren (rooms-katholieke geestelijken met ook wereldlijke taken) die veel grond bezaten in het Utrechtse gebied verzetten zich hevig. Zij vreesden niet alleen verlanding van de Hollandsche IJssel en dus nadelige gevolgen voor de scheepvaart, maar ook een toename van dijkdoorbraken langs de Lek omdat deze rivier nu al het water alleen moest afvoeren. Ook voor de watervoorziening van de IJsselsteinse polders zou de afdamming nadelig kunnen zijn.

De Utrechtse kapittelheren kregen gelijk. De dijken langs de Lek waren niet berekend op de hogere waterstanden. In 1321 brak de dijk bij Vreeswijk en grote delen van Utrecht en Holland kwamen onder water. Het daaropvolgende jaar gebeurde hetzelfde. In mei 1322 was het gat gedicht, maar een uitzonderlijk laat hoogwater zorgde een maand later voor de derde rampzalige overstroming in anderhalf jaar tijd. De wiel bij Het Klaphek herinnert aan een dijkdoorbraak. De overstromingen leidden tot de oprichting van de hoogheemraadschappen van de Lekdijk Bovendams (in 1323) en de Lekdijk Benedendams en van de IJsseldam (in 1328).

Aan de voet van de dijk staan binnendijks twee palen die de grens markeren van de beheersgebieden van de hoogheemraadschappen. De westelijke paal met diamantkopje is van Hoogheemraadschap Lekdijk Benedendams, de oostelijke met kroonlijst van Bovendams - 2009

Ter hoogte van de grens tussen de IJsseldam en de Lekdijk bovendams staat buitendijks in de Bossenwaard een gedenkzuil die in 1988 is opgericht ter gelegenheid van de verbetering van de Lekdijk. In de zuil zijn twee oude peilschalen verwerkt, namelijk van het Amsterdams Peil (AP) en van de Klokkeslag. Deze schalen komen uit een peilschaalhuisje dat in de buurt heeft gestaan.

Gedenkzuil in de Bossenwaard - 2009

Aan het eind van de IJsseldam staat een dijkmagazijn, i.e. een opslagp[laats van materialen voor dijkonderhoud en de schuiven van de keersluis in de kademuur langs de Enge IJssel bij de Looije Brug.

Dijkmagazijn aan de IJsseldam bij Het Klaphek - 2009 De loods